Επαγγελματικές αναζητήσεις στην εφηβική ηλικία

Τα πρώτα βήματα προς το επαγγελματικό μέλλον

Η εφηβική ηλικία (12-18 έτη) σηματοδοτεί μια μεταβατική περίοδο, όπου το άτομο καλείται να διαμορφώσει την ταυτότητά του και να κάνει τις πρώτες επαγγελματικές διερευνήσεις, θέτοντας τα θεμέλια για το προσωπικό και επαγγελματικό του μέλλον. Φέρνει στο προσκήνιο το καίριο ερώτημα για τον έφηβο και την οικογένειά του:

«Ποιο επάγγελμα θέλω και είμαι ικανός να ακολουθήσω;» 

 Αυτή η ηλικία είναι καθοριστική για την εξέλιξή του, οι αποφάσεις που καλείται να λάβει είναι ικανές να επηρεάσουν τη μελλοντική ευτυχία και ευημερία του.

(Φωτογραφία από Pixabay)

Διαμόρφωση της ταυτότητας

Ο έφηβος αναζητά τα μοναδικά χαρακτηριστικά του, τα προτερήματα, τις αδυναμίες, τις δεξιότητες, τις ικανότητες, καθώς και τους μελλοντικούς ρόλους του. Η διαδικασία περιλαμβάνει "δοκιμή" διαφορετικών επιλογών και ρόλων. Στόχος του είναι η κατανόηση του εαυτού, η λήψη αποφάσεων για προσωπικές, επαγγελματικές, σεξουαλικές και πολιτικές προτιμήσεις.

Σύμφωνα με τον Erikson στην εφηβεία

Στάδιο ταυτότητας ή σύγχυσης ταυτότητας: Ο έφηβος ψάχνει ποιος είναι. Στο στάδιο αυτό ελλοχεύει ο κίνδυνος να υπάρξει σύγχυση και αδυναμία λήψης αποφάσεων. Αν κατά το στάδιο αυτό ο έφηβος αντιμετωπίσει δυσκολίες στον εντοπισμό ταυτότητας που του ταιριάζει, υπάρχει περίπτωση να καταλήξει σε επιλογές που είναι λανθασμένες για εκείνον. Αν λοιπόν, καταφέρει ο έφηβος να διαμορφώσει για τον εαυτό του μια ταυτότητα που του ταιριάζει δημιουργεί τη βάση για τη μελλοντική του ψυχοκοινωνική του ανάπτυξη.

Κοινωνικές πιέσεις και αναζήτηση στήριξης από τους συνομήλικους

Ο έφηβος εκτός από τα θέματα που έχουν να κάνουν με την ταυτότητά του, έχει να αντιμετωπίσει και πιέσεις από το κοινωνικό και οικογενειακό του περιβάλλον. Έχει να λάβει αποφάσεις που αφορούν το επαγγελματικό του μέλλον που παρουσιάζονται μετά το Γυμνάσιο. Ο βαθμός εξάρτησής του από τους ενήλικες μειώνεται και βασίζεται όλο και περισσότερο στους συνομήλικους για στήριξη και πληροφόρηση. Είναι καθοριστικής σημασίας η στήριξη από συνομήλικους για να μπορέσει ο έφηβος με επιτυχία να μεταβεί στο επόμενο στάδιο, το οποίο είναι το στάδιο οικειότητας ή απομόνωσης.

(Φωτογραφία από Pixabay)

Ψυχολογικό Μορατόριουμ

Ουσιαστικά,  εξαιτίας των πιέσεων στο στάδιο ταυτότητα ή σύγχυση ταυτότητας ο έφηβος χρειάζεται μια ανάπαυλα ψυχολογική ή «ψυχολογικό μορατόριουμ».

«Ψυχολογικό μορατόριουμ»  είναι η περίοδος κατά την οποία ο έφηβος αναβάλλει την ανάληψη των επερχόμενων ευθυνών της ενήλικης ζωής και διερευνά ποικίλους ρόλους και δυνατότητες. Αυτή τη δυνατότητα βέβαια δεν την έχουν όλοι οι έφηβοι, καθώς τους εμποδίζουν κοινωνικοοικονομικοί λόγοι. Ακόμη όμως και αυτοί μπορεί να απολαμβάνουν ψυχολογική επιβράβευση από την εργασία, τις σπουδές, ή άλλες δραστηριότητες και έτσι να καλύπτουν την αδυναμία τους για δοκιμή. Να επισημανθεί ότι η υποστήριξη από τους συνομήλικους, την οικογένεια, το σχολείο και την κοινωνία κρίνεται απαραίτητη για την ομαλή διαμόρφωση της ταυτότητας.

Μορφωτικές και επαγγελματικές επιλογές κατά την εφηβική ηλικία

Συχνά η εφηβική ηλικία φέρνει τις πρώτες επαγγελματικές αναζητήσεις, οι οποίες επηρεάζονται από:

Ενδιαφέροντα

Δεξιότητες

Αξίες

Κοινωνικές πιέσεις

Οικονομικές συνθήκες

Σημαντικός είναι ο ρόλος της σχολικής και επαγγελματικής συμβουλευτικής.

Γονείς και εκπαιδευτικοί

Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί των εφήβων μπορούν να τους βοηθήσουν με:

Δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος για εξερεύνηση και έκφραση: Με την ενθάρρυνση της ειλικρινούς έκφρασης και της εξερεύνησης διαφορετικών επιλογών.

Ενίσχυση  της αυτονομίας για τη λήψη αποφάσεων: Με την εμπιστοσύνη στις αποφάσεις τους, λαμβάνοντας υπόψη και τα ατομικά χαρακτηριστικά, τις επιθυμίες, τις κλίσεις και τις δυνατότητές τους.

Προσφορά υποστήριξης και καθοδήγησης: Προσφορά όσο γίνεται περισσότερης πληροφόρησης για την ομαλή μετάβαση στις εξειδικευμένες σπουδές αλλά και την αγορά εργασίας.

Παροχή πληροφοριών και ευχερειών για επαγγελματική ανάπτυξη: Διοργάνωση Workshops , επισκέψεων σε εργασιακούς χώρους και γνωριμία με επαγγελματίες διαφόρων κλάδων.

Ο έφηβος

Η επιλογή καριέρας αποτελεί μια διαδικασία που απαιτεί χρόνο, αυτογνωσία και ενημέρωση. Η υποστήριξη από το οικογενειακό και εκπαιδευτικό περιβάλλον, σε συνδυασμό με την ενεργή συμμετοχή του εφήβου, μπορούν να οδηγήσουν σε επιλογές που θα φέρουν ευτυχία και επαγγελματική ικανοποίηση. Ο έφηβος είναι χρήσιμο να αποκτήσει: 

Αυτογνωσία: Να ανακαλύψει τα ενδιαφέροντα, τις δεξιότητες, τις αξίες και τα ιδανικά του.

Ενημέρωση: Να ερευνήσει διάφορα επαγγέλματα, αγορές εργασίας και εκπαιδευτικές απαιτήσεις.

Δοκιμές: Να δοκιμάσει διαφορετικές δραστηριότητες, εθελοντισμό ή μαθητεία για να αποκτήσει εμπειρίες.

Συμβουλευτική: Να συζητήσει με γονείς, εκπαιδευτικούς, ψυχολόγους ή συμβούλους καριέρας για καθοδήγηση.

Ευελιξία: Να είναι ανοιχτοί σε νέες ευκαιρίες και προσαρμοστικοί στις αλλαγές της αγοράς εργασίας.

Δωρεάν τεστ Επαγγελματικού προσανατολισμού από τον ΕΟΠΠΕΠ 

Επιγραμματικά

Η  ομαλή διαμόρφωση της ταυτότητας και η λήψη των κατάλληλων μορφωτικών και επαγγελματικών αποφάσεων αποτελούν θεμέλια για την ευτυχία και την επιτυχία του ατόμου στην ενήλικη ζωή.