Συμβουλευτική
και Επαγγελματικός Προσανατολισμός
Συμβουλευτική
Τί ακριβώς είναι;
Ο ραγδαία μεταβαλλόμενος κόσμος των τελευταίων χρόνων, κάνει το άτομο να αισθάνεται ανίσχυρο να αντιμετωπίσει τα πολύπλοκα προβλήματα της σύγχρονης εποχής και οι συμβουλές των φίλων και συγγενών δεν επαρκούν για να τον ανακουφίσουν.
Η συμβουλευτική είναι επιστήμη, καθώς βασίζεται σε θεωρίες και μεθόδους που έχουν αναπτυχθεί από ειδικούς στον τομέα της ψυχολογίας και της συμβουλευτικής και ένα σχετικά πρόσφατο επάγγελμα.
Η συμβουλευτική είναι μια διαδικασία που μπορεί να βοηθήσει το άτομο να κατανοήσει καλύτερα τον εαυτό του και τις επιλογές του, να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του και να αναπτύξει τις δεξιότητες που χρειάζεται για να λαμβάνει αποφάσεις.
Είναι επίσης, ένα σχετικά πρόσφατο επάγγελμα των βιομηχανικών κοινωνιών, καθώς η επίσημη εκπαίδευση και κατάρτιση των συμβούλων άρχισε να αναπτύσσεται τον 20ο αιώνα.
Η συμβουλευτική μπορεί να είναι χρήσιμη
για άτομα όλων των ηλικιών και σε διάφορες καταστάσεις. Για παράδειγμα, μπορεί να βοηθήσει άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής
υγείας ( άγχος, κατάθλιψη ή κρίσεις πανικού), προβλήματα στις σχέσεις (διαζύγιο,
απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου ή κακοποίηση), προβλήματα επαγγελματικής
σταδιοδρομίας (επιλογή του σωστού επαγγέλματος, αντιμετώπιση της ανεργίας), προβλήματα προσωπικής ανάπτυξης ( βελτίωση
της αυτοπεποίθησης, επίτευξη των στόχων).
«Η επιτυχημένη συμβουλευτική
είναι μια σαφώς οργανωμένη και επιτρεπτική σχέση, που δίνει στον πελάτη τη
δυνατότητα να αποκτήσει αυτογνωσία, σε βαθμό που να μπορεί να κάνει θετικά βήματα
προς την κατεύθυνση την οποία του έχει υποδείξει ο νέος του προσανατολισμός».
Carl Rogers, 1942
Η συμβουλευτική είναι μία αυστηρά καθορισμένη σχέση κατά την οποία
εφαρμόζονται μία ή περισσότερες θεωρίες ψυχολογίας και ένα συγκεκριμένο σύνολο
επικοινωνιακών δεξιοτήτων οι οποίες αλλάζουν με την εμπειρία τη διαίσθηση και
άλλους προσωπικούς παράγοντες ανάλογα με τις προσωπικές ανησυχίες τα προβλήματα
ή τις επιθυμίες των πελατών (McLeod, 2005).
Η "Συμβουλευτική" δηλαδή είναι ένας όρος που
χρησιμοποιείται για να περιγράψει οποιαδήποτε διαδικασία κατά την οποία ένα
άτομο βοηθιέται από τη συζήτηση να ξεκαθαρίσει σκέψεις και συναισθήματα, να
ξεπεράσει δυσκολίες και να μάθει περισσότερα για τον εαυτό του (Μαλικιώση –
Λοΐζου, 2011).
Ο σύμβουλος είναι απαραίτητο αρχικά να διευκολύνει και αργότερα να
παρακινεί ή να παρέχει συμβουλές. Η συμβουλευτική μπορεί να έχει μικρή διάρκεια
ή μεγάλη, να γίνεται από δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα, επίσης είναι μια ξεχωριστή
διακριτή δραστηριότητα με την οποία ασχολούνται δυο άνθρωποι οι οποίοι
αναλαμβάνουν τους ρόλους του σύμβουλου και του συμβουλευόμενου αφού έχουν πρώτα
συμφωνήσει για αυτό. Συμπερασματικά η συμβουλευτική είναι μια υπηρεσία την
οποία αναζητούν άνθρωποι που υποφέρουν ή βρίσκονται σε σύγχυση και θέλουν να
συζητήσουν και να επιλύσουν αυτά που τους βασανίζουν μέσα από μια σχέση
πειθαρχημένη και εμπιστευτική στην Αγγλική γλώσσα ο όρος είναι Counselling.
Συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία
Κατά καιρούς πολλοί ερευνητές έχουν προσπαθήσει να αποσαφηνίσουν τους
δυο όρους της συμβουλευτική και της ψυχοθεραπείας καθώς δεν έχουν απόλυτα
διακριτά όρια, έτσι σύμφωνα με τον Super η ουσιαστική διαφορά ανάμεσα
στη συμβουλευτική και την ψυχοθεραπεία η την κλινική ψυχολογία συνίσταται στο
ότι η πρώτη προσπαθεί να βρει τις θετικές πτυχές της προσωπικότητας του ατόμου
για να τις ενισχύσει Ενώ η δεύτερη εξετάζει τι είναι λανθασμένο για να το
διορθώσει (Super 1977 σ.13-15, όπως αναφ. Κασσωτάκης, 2005).
Άλλοι επιστήμονες υποστηρίζουν
πως οι άνθρωποι που απευθύνονται στους ασκούντες τη συμβουλευτική δεν έχουν
φτάσει σε σοβαρή παθολογική κατάσταση, σε αντίθεση με αυτούς οι οποίοι
απευθύνονται στους ασκούντες τη ψυχοθεραπεία. Στη βιβλιογραφία, βρέθηκαν και
επιστήμονες που διαφωνούν με αυτή τη διάκριση. Μια άλλη άποψη επιστημόνων είναι
ότι η συμβουλευτική βασίζεται περισσότερο στη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα
στο σύμβουλο και το συμβουλευόμενο, σε αντίθεση με τη ψυχοθεραπεία που
εφαρμόζει ειδικές μεθόδους και τεχνικές και βασίζεται σε συμπεριφορικές και
ψυχαναλυτικές προσεγγίσεις. Σίγουρα το ζήτημα είναι πολύπλοκο και συνεχώς θα
δίνονται και διαφορετικές ερμηνείες και διακρίσεις.
Επαγγελματικός προσανατολισμός
Ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός είναι πεδίο εφαρμογών πολλών επιστημών,
πολλοί ορισμοί έχουν δοθεί για τον επαγγελματικό προσανατολισμό.
Σίγουρα ο επαγγελματικός προσανατολισμός εμπεριέχει γνώσεις από
πολλές επιστήμες (Ψυχολογίας, Παιδαγωγικής, Οικονομίας, Κοινωνιολογίας)
οπότε ο ειδικός βλέπει τον επαγγελματικό προσανατολισμό με το πρίσμα που του
δίνει η επιστήμη του.
Κατά καιρούς οι ειδικοί προσέγγιζαν τον επαγγελματικό
προσανατολισμό ως στατική διαδικασία διάγνωσης των επαγγελματικών κλίσεων, των
ενδιαφερόντων και των ικανοτήτων του ατόμου.
Σήμερα λαμβάνοντας υπόψη ως εννοιολογικό κριτήριο τη διαδικασία που
εφαρμόζεται σε αυτές τις περιπτώσεις τότε με τον όρο επαγγελματικός
προσανατολισμός νοείται το σύνολο των ενεργειών που πραγματοποιούνται κατά
τρόπο οργανωμένο και συστηματικό από επιστήμονες με ειδική κατάρτιση οι οποίες
αποσκοπούν στην υποβοήθηση του ατόμου να πάρει μόνο του τις πιο κατάλληλες για
τον εαυτό του αποφάσεις. Όσον αφορά την επαγγελματική του ζωή και την προετοιμασία
του για αυτή (Κασσωτάκης, 2004).
Στόχοι του Επαγγελματικού
Προσανατολισμού
Οι κύριοι στόχοι τους οποίους θέτει ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός περιλαμβάνουν:
- Tη βελτίωση της αυτογνωσίας,
- Tην ανάπτυξη της επαγγελματικής ωριμότητας,
- Tην ικανότητα προσδιορισμού εναλλακτικών επαγγελματικών λύσεων,
- Tην ανάπτυξη δεξιοτήτων για την καλύτερη εφαρμογή κατάλληλων διαδοχικών προσεγγίσεων,
- Tην καλλιέργεια ικανοτήτων στη λήψη αποφάσεων,
- Tην προώθηση και αύξηση των δεξιοτήτων στην αναζήτηση πληροφοριών,
- Tην υποβοήθηση του ατόμου κατά την είσοδο του στον κόσμο της εργασίας,
- Tην ικανοποίηση από την εργασία,
- Tην παραγωγικότητα στην εργασία,
- Tη στήριξη και βελτίωση της επαγγελματικής εξέλιξης
- Tον καθορισμό ρεαλιστικών στόχων ως προς την αναζήτηση και επιλογή εργασίας
- Tη διερεύνηση των εναλλακτικών επαγγελματικών δυνατοτήτων των ατόμων
(Μαλικιώση-Λοΐζου, 2004).
Βιβλιογραφικές Αναφορές
Μαλικιώση – Λοΐζου, Μ. (2007). Συμβουλευτική Ψυχολογία: Σύγχρονες Προσεγγίσεις. Αθήνα: Εκδόσεις Ατραπός.
Μαλικιώση-Λοΐζου, Μ. (2011). Η Συμβουλευτική Ψυχολογία στην Ελλάδα Σήμερα. Hellenic Journal of Psychology. Vol. 8, pp. 266-288
McLEOD, J. (2003). Εισαγωγή στη Συμβουλευτική. ΑΘΗΝΑ. Εκδόσεις: Μεταίχμιο.
